Kho Kho Rules in Marathi | खो-खो खेळाचे नियम

Kho Kho Rules in Marathi | खो-खो खेळाचे नियम | खो-खो खेळाचे आक्रमणाचे नियम | Kho-Kho playground in Marathi | खो-खो खेळाचे आक्रमणाचे नियम | Attack rules of the game of Kho-Kho in Marathi

Kho Kho Rules in Marathi : खो-खो हा भारतातील पारंपरिक आणि लोकप्रिय खेळ आहे. तो चपळाई, वेग, आणि तांत्रिक कौशल्यांवर आधारित आहे. या खेळाचे नियम स्पष्ट आणि सरळ असून खेळाची शिस्त, रणनीती, आणि खेळाडूंच्या चपळतेवर भर देतात. या लेखात आपण खो-खोचे सर्व नियम सविस्तरपणे समजून घेणार आहोत.

खो-खो खेळाचे मैदान | Kho-Kho playground in Marathi

1.1 मैदानाचे मापदंड

• खो-खो मैदान आयताकृती असते.
  • लांबी: 29 मीटर
  • रुंदी: 16 मीटर
• मैदानाच्या मध्यभागी एक केंद्रीय पट्टी (Central Lane) असते, ज्याची लांबी 23.50 मीटर आणि रुंदी 30 सेमी असते.
• मैदानाच्या दोन्ही टोकांना खांब (Posts) असतात.
  • खांबाची उंची: 120 सेमी
  • खांबाचा व्यास: 10 सेमी

1.2 मध्यभागी बसलेल्या खेळाडूंची मांडणी

• केंद्रीय पट्टीच्या दोन्ही बाजूंना प्रत्येकी 8 खेळाडू बसतात.
• हे खेळाडू एकमेकांकडे पाठ करून बसलेले असतात, ज्यामुळे खेळाडू दोन्ही बाजूंनी आक्रमण करू शकतात.

---

खो-खो खेळाचे संघ रचना | Team structure of Kho-Kho game in Marathi

2.1 खेळाडूंची संख्या

• एका संघात एकूण 12 खेळाडू असतात, पण मैदानावर केवळ 9 खेळाडू एकावेळी खेळतात.
• उर्वरित 3 खेळाडू राखीव (Substitute Players) म्हणून उपलब्ध असतात.

2.2 कर्णधार आणि उपकर्णधार

• प्रत्येक संघामध्ये एक कर्णधार आणि एक उपकर्णधार निवडला जातो.
• कर्णधाराला मैदानावरील रणनीती आखण्याची जबाबदारी असते.

2.3 आक्रमण आणि बचाव

• एक डावात एक संघ आक्रमण (Chasing) करतो, तर दुसरा बचाव (Defending) करतो.
• आक्रमण करणाऱ्या संघाला चेसर (Chasers) आणि बचाव करणाऱ्या संघाला रनर्स (Runners) म्हणतात.

---

आणखी माहिती वाचा :

• Cricket Information in Marathi | क्रिकेट खेळाची संपूर्ण माहिती
• ICC Cricket Rules in Marathi | आयसीसी क्रिकेट नियम
• Cricket Ground Information in Marathi | क्रिकेट मैदान: संपूर्ण माहिती मराठीत
• Cricket Fielding Rules in Marathi | क्रिकेट फील्डिंग नियम
• Box Cricket Rules in Marathi | बॉक्स क्रिकेटचे नियम मराठीत
• Cricket Umpire Rules in Marathi | क्रिकेट अंपायरचे नियम
• Cricket Rules in Marathi | क्रिकेट खेळाचे नियम मराठी

---

खो-खो खेळाचे खेळाचा कालावधी | Playing time of Kho-Kho game in Marathi

3.1 डावांची रचना

• सामना 2 डावांमध्ये खेळला जातो.
• प्रत्येक डाव 9 मिनिटांचा असतो.
  • 9 मिनिटांमध्ये एक संघ आक्रमण करतो आणि दुसरा बचाव करतो.
  • त्यानंतर संघांची भूमिका बदलली जाते.

3.2 विश्रांती

• दोन डावांमधील विश्रांतीसाठी 5 मिनिटांचा वेळ दिला जातो.

3.3 वेळेचे नियोजन

• खेळाडूंनी वेळेत आपली जबाबदारी पार पाडली पाहिजे; उशीर झाल्यास संघाला दंड मिळू शकतो.

---

खो-खो खेळाचे आक्रमणाचे नियम | Attack rules of the game of Kho-Kho in Marathi

4.1 चेसरची भूमिका

• चेसरचा मुख्य उद्देश रनर्सना पकडणे हा असतो.
• चेसर हाताने स्पर्श करून रनरला आऊट करतो.
• चेसरला एकाच दिशेने धावण्याचा नियम पाळावा लागतो.

4.2 खो देण्याचे नियम

• चेसरने आपल्या जवळील बसलेल्या खेळाडूला हात लावून आणि “खो” असा स्पष्ट उच्चार करून खो द्यावे लागते.
• खो देणारा चेसर लगेचच “अॅक्टिव्ह चेसर” होतो, आणि तो रनरचा पाठलाग करू शकतो.
• “खो” देण्याची कृती मैदानाच्या नियमांनुसार पार पाडणे महत्त्वाचे आहे.

4.3 खांबाचा वापर

• चेसर खांबाचा आधार घेऊन दिशाबदल करू शकतो.
• खांब पकडण्याचा कोणताही अपायकारक किंवा चुकीचा प्रयत्न केल्यास चेसरला दोषी ठरवले जाऊ शकते.

---

खो-खो खेळाचे बचावाचे नियम | Rules of defense of the game of Kho-Kho in Marathi

5.1 रनर्सची भूमिका

• रनर्सनी चेसरपासून बचाव करण्यासाठी खेळपट्टीवर फिरत राहावे लागते.
• रनर्सना मैदानाच्या सीमा ओलांडण्याची परवानगी नसते.

5.2 आउट होण्याचे प्रकार

• रनरला चेसरने हात लावल्यास तो आऊट ठरतो.
• रनरने मैदानाच्या सीमारेषेबाहेर पाऊल ठेवल्यास किंवा नियमभंग केल्यास तो आऊट होतो.

5.3 बचावासाठी रणनीती

• रनर्सनी एकत्रितपणे खेळण्याची आवश्यकता असते.
• ते खांबाचा आणि मैदानाच्या मध्यवर्ती जागांचा उपयोग करून बचाव करू शकतात.

---

खो-खो खेळाचे आऊट होण्याचे प्रकार | Types of outings in the game of Kho-Kho in Marathi

6.1 वैध आऊट

• चेसरने रनरला वैध पद्धतीने हात लावल्यास रनर आऊट होतो.
• रनर सीमारेषा ओलांडल्यास किंवा चुकीचा बचाव केल्यास त्याला आऊट घोषित केले जाते.

6.2 अपमानकारक आऊट

• चेसरने रनरला अयोग्य पद्धतीने पकडल्यास किंवा खेळाच्या नियमांचा भंग केल्यास, रनर आऊट मानला जात नाही.

---

खो-खो खेळाचे डेड टाइम (मृत वेळ) आणि डेड खेळ | Dead time of the Kho-Kho game in Marathi

7.1 डेड टाइम

• जर चेसरने “खो” दिला नसेल किंवा खेळ थांबवला असेल, तर त्या वेळेला “डेड टाइम” म्हटले जाते.
• डेड टाइममध्ये कोणतेही गुण मिळत नाहीत.

7.2 डेड खेळाचे प्रसंग

• अंपायरने खेळ थांबवण्याचा निर्णय घेतल्यास.
• मैदानावर अपघात झाल्यास किंवा खेळाडूंमध्ये वाद झाला तर.

---

खो-खो खेळाचे खेळातील गुणांकन | In-game scoring of the Kho-Kho game in Marathi

8.1 आक्रमणासाठी गुण

• चेसरने प्रत्येक रनरला आऊट केल्यास 1 गुण मिळतो.
• एका डावात संपूर्ण संघाला आऊट केल्यास अतिरिक्त गुण मिळतात.

8.2 बचावासाठी गुण

• रनर्स जास्तीत जास्त वेळ मैदानावर टिकल्यास बचाव करणाऱ्या संघाला गुण मिळतात.

8.3 अंतिम निकाल

• दोन्ही डावांतील गुणांची बेरीज करून विजेता ठरवला जातो.
• गुण समान असल्यास सामना टाय घोषित केला जातो किंवा “टाय ब्रेकर” नियम लागू होतो.

---

खो-खो खेळाचे अंपायरिंगचे नियम | Rules of Umpiring for the Game of Kho-Kho in Marathi

9.1 अंपायरांची भूमिका

• सामना व्यवस्थित पार पाडण्यासाठी मैदानावर 2 अंपायर असतात.
• एक मुख्य अंपायर आणि दुसरा सहायक अंपायर असतो.

9.2 अंपायरचे निर्णय

• अंपायरने प्रत्येक आऊट, डेड टाइम, आणि इतर घटना नोंदवणे आवश्यक आहे.
• अंपायरचा निर्णय अंतिम आणि बंधनकारक असतो.

9.3 आक्षेप नोंदवण्याची प्रक्रिया

• कर्णधाराला अंपायरच्या निर्णयावर आक्षेप नोंदवण्याचा अधिकार आहे, परंतु तो सभ्य पद्धतीनेच असावा.

---

खो-खो खेळाचे खेळातील शिस्तीचे नियम | Rules of Discipline for the Game of Kho-Kho in Marathi

10.1 फेअर प्ले

• सर्व खेळाडूंनी खेळात शिस्त आणि विनय राखणे आवश्यक आहे.
• चुकीच्या वर्तनासाठी खेळाडूला दंड दिला जाऊ शकतो.

10.2 गैरवर्तन

• स्लेजिंग, अपमानास्पद वर्तन, किंवा खेळात व्यत्यय आणल्यास दोषी खेळाडूवर कारवाई केली जाते.

10.3 संघाचा समन्वय

• खेळाडूंनी संघाच्या धोरणांनुसार वागणे आवश्यक आहे.

---

खो-खो खेळाचे खेळ थांबवण्याचे नियम | Rules for stopping the game of Kho-Kho in Marathi

11.1 हवामानाचे परिणाम

• खराब हवामानामुळे सामना थांबवला जाऊ शकतो.
• पाऊस किंवा वादळामुळे सामना रद्द झाल्यास, तो पुन्हा खेळवला जातो.

11.2 वादग्रस्त प्रसंग

• खेळाडूंमध्ये वाद झाल्यास अंपायर

ला खेळ थांबवण्याचा अधिकार आहे.

• वाद सोडवल्यानंतरच सामना पुन्हा सुरू होतो.

---

खो-खोचा आंतरराष्ट्रीय विस्तार | Kho-Kho’s international expansion in Marathi

12.1 नियमांचे एकसंधीकरण

• आंतरराष्ट्रीय स्तरावर खेळण्यासाठी “आखिल भारतीय खो-खो महासंघ” आणि “आंतरराष्ट्रीय खो-खो महासंघ” यांनी नियमांची एकसंध व्यवस्था केली आहे.

12.2 आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा

• खो-खो खेळाचा समावेश आशियाई खेळांमध्ये करण्यात आला आहे.
• भारत, बांगलादेश, नेपाळ, आणि श्रीलंका हे देश आंतरराष्ट्रीय स्तरावर खो-खोमध्ये प्रमुख आहेत.

निष्कर्ष

खो-खोच्या नियमांमुळे खेळाला शिस्त आणि संरचना मिळते. खेळाडूंच्या चपळाई, धोरण, आणि संघभावनेला प्रोत्साहन देणारा हा खेळ शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी अत्यंत लाभदायक आहे. भारतीय परंपरेतील या खेळाने जागतिक स्तरावरही आपली ओळख निर्माण केली आहे. योग्य नियोजन आणि नियमांचे पालन करून खेळल्यास खो-खो खेळ अधिक रोमांचक आणि संस्मरणीय ठरतो.